Jak dobrze zawrzeć ubezpieczenie OCP?
Ale czy przewoźnicy powinni zawierać ubezpieczenie jedynie po to?
Czytając polisy OCP dochodzę do wniosku, że w wielu przypadkach ubezpieczenia są zawierane jedynie po to. Umowy ubezpieczenia mają wiele wad, które uwidaczniają się dopiero po szkodzie. Jeśli już wychodzi, że ubezpieczenie jest nienajlepiej zawarte, często wiąże się to z problemami i stratami finansowymi. Niewielu przewoźników dba o prawidłowy zakres swoich ubezpieczeń.
Jak prawidłowo zawrzeć umowę ubezpieczenia OC przewoźnika?
Odpowiedź na to pytanie jest dosyć trudna, albowiem różne zakłady ubezpieczeń oferują różny zakres i warunki ubezpieczenia. Spróbuję zasugerować optymalne i w miarę bezpieczne warunki ubezpieczenia – czy akceptowalne przez ubezpieczycieli, zależy od możliwości negocjacyjnych pośrednika i możliwości finansowych przewoźnika.
Dla ułatwienia podzielę temat na kilka podtematów:
- 1. Suma gwarancyjna
- 2. Zakres ubezpieczenia
- 3. Klauzula podwykonawców
- 4. Klauzula postojowa
W podtematach zasugeruję niektóre rozwiązania, które gdy zostaną zawarte w umowie ubezpieczenia, mogą pomóc po zaistnieniu szkody.
1. Suma gwarancyjna
Określając sumę gwarancyjną w swoim ubezpieczeniu, należy uwzględniać kilka czynników:
- a)ograniczenie odpowiedzialności z mocy prawa,
- b)rodzaju przewożonych towarów,
- c)krajów, do i przez które przewożone są towary
- oraz (co jest nie bez znaczenia)
- d)wymagań kontrahentów.
Ubezpieczenie OC przewoźnika w ruchu międzynarodowym jest zawierane na podstawie konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów, zwanej potocznie konwencją CMR.
Zgodnie z art. 23.3 konwencji CMR, odpowiedzialność przewoźnika jest ograniczona do 8,33 SDR za kilogram brakującej wagi brutto. Przelicznik ten, w wyniku ratyfikacji przez Prezydenta RP protokółu z 1978 r. obowiązuje w Polsce od 21.02.2011 r.
Wszystkie zakłady ubezpieczeń przy określeniu wartościowej odpowiedzialności przewoźnika, od tej daty są więc zobowiązane stosować przelicznik 8,33 SDR za kilogram brakującej wagi.
Zakładając, że na naczepie są 24 tony ładunku, przewoźnik odpowiada za ładunek do kwoty 877.049 PLN, co daje równowartość 221.360 EUR (tabela kursów nr 108/A/NBP/2011 z dnia 06.06.2011 r.).
Uwzględniając jedynie czynnik wartościowej odpowiedzialności przewoźnika, przy zawieraniu ubezpieczenia OCP, optymalną sumą gwarancyjną będzie więc 250.000 EUR.
Nie ma więc znaczenia, czy przewozimy towary wrażliwe (np. elektronikę), czy może neutralne – nasza odpowiedzialność będzie zawsze ograniczona z mocy art. 23.3 konwencji CMR.
W OC przewoźnika w ruchu krajowym, zgodnie z ustawą prawo przewozowe, przewoźnik odpowiada do wartości ładunku, więc nie ma zastosowania ograniczenie, o którym pisałem powyżej. Jeżeli chodzi o szkody rzeczowe, wyznacznikiem wartościowej odpowiedzialności przewoźnika jest więc wartość przewożonego towaru. Przewoźnik ponosi również odpowiedzialność za szkody powstałe wskutek opóźnienia w dostawie towaru, jednak odpowiedzialność ta jest ograniczona przez prawo przewozowe do podwójnej wartości przewoźnego. Przy określaniu sumy gwarancyjnej w tym ubezpieczeniu, należy się więc kierować wartością ładunku, jaki przewozimy oraz odpowiedzialnością za opóźnienie w dostawie przesyłki.
Kraje, do których lub przez które przewozimy towar mają znaczenie przy określaniu sumy gwarancyjnej. Dotyczy to szczególnie krajów tzw. podwyższonego ryzyka a mianowicie Rosji, Białorusi, Ukrainy i Mołdawii a także innych krajów wyłonionych z byłego ZSRR. Jest to inny obszar celny co oznacza, że przewoźnik jest narażony na obciążenia należnościami celnymi w przypadku powstania szkody w towarze.
Dlatego, gdy ubezpieczenie OC przewoźnika ma działać w tych krajach, należy odpowiednio zwiększyć sumę gwarancyjną o ewentualne cło, którym może zostać obciążony przewoźnik – oczywiście pod warunkiem, że zakres ubezpieczenia przewiduje ochronę również za zapłacone przez przewoźnika cło.
Do sugerowanej 250.000 EUR należy więc doliczyć ca 50.000 EUR, co da sumę 300.000 EUR.
2. Zakres ubezpieczenia
Optymalny zakres ubezpieczenia OC przewoźnika w ruchu międzynarodowym powinien uwzględniać ochronę za:
- a) przesyłki towarowe różne, z włączeniem towarów podwyższonego ryzyka, towarów łatwo psujących się i ADR, jeżeli lub które przewozimy
- b) szkody powstałe na terenie krajów do i prze które przewozimy towary.
- c) obciążenia celne i inne wydatki poniesione w bezpośrednim związku z przewozem towaru (art. 23 ust. 4 Konwencji CMR)
- d) szkody powstałe z utraty, niewykorzystania lub nienależytego wykorzystania dokumentów wymienionych w liście przewozowym (art. 11 ust. 3 Konwencji CMR)
- e) szkody finansowe powstałe w wyniku opóźnienia w dostawie do wysokości kwoty przewoźnego (art. 23 pkt.5 Konwencji CMR)
- f) szkody powstałe wskutek rabunku lub kradzieży
- g) szkody wynikające z niezastosowania się do poleceń nadawcy (art. 12 Konwencji CMR)
- h) szkody w przewożonych paletach, platformach i kontenerach, jeśli przewozimy.
- i) szkody powstałe w czasie załadunku i wyładunku, jeżeli wynika to z umowy przewozu.
- j) szkody powstałe wskutek rażącego niedbalstwa
- k) utratę lub uszkodzenie towaru powstałe wskutek oszustwa, lub w wyniku innego działania przestępczego o podobnym charakterze, osób podających się za podmioty świadczące usługi transportowe (spedycyjne i/lub transportowe) oraz odbiorców towaru
- l) koszty dodatkowe poniesione w związku ze szkoda, np. koszty utylizacji, przeładowania, przepakowania, uprzątnięcia pozostałości, itp.
Ważne jest również, aby w umowie ubezpieczenia była uwzględniona możliwość ubezpieczenia odpowiedzialności do deklarowanej wartości (art. 24 Konwencji CMR).
3. Klauzula podwykonawców
Jest to ważny element ubezpieczenia OC przewoźnika. Często bowiem zlecamy przewóz towaru innym przewoźnikom, za których my – jako przewoźnik umowny – ponosimy odpowiedzialność. Dlatego ważne jest, aby szkody powstałe w czasie przewożenia towaru przez podwykonawców były chronione posiadaną przez nas polisą OCP.
Ubezpieczyciele, w ramach tego rozszerzenia, najczęściej udzielają ochrony na pierwszego podwykonawcę lub na wszystkich, jeżeli list CMR jest wystawiony na ubezpieczającego, czyli na nas.
Najbardziej optymalna i bezpieczna jest klauzula podwykonawców, która nie ogranicza do pierwszego podwykonawcy i znosi konieczność wystawiania listu CMR na ubezpieczającego, ale w większości przypadków jest to trudne do uzyskania.
4. Klauzula postojowa
Większość ubezpieczycieli uzależnia udzielenie swojej ochrony od parkowania w określonych miejscach, np. na parkingach strzeżonych lub całodobowych stacjach paliw. Klauzula postojowa lub warunki dotyczące postojów powinny zawierać takie zapisy, które umożliwią postój z towarem w miejscach, w których jest on uzasadniony, np. przy stacji benzynowej, motelu, hotelu, restauracji lub urzędzie celnym.
Powinny również zawierać zapisy, które dają przewoźnikowi możliwość postoju w innych miejscach, jeżeli postów wynika np. z:
- a) obowiązku przyjęcia/wydania przesyłki tj. czynności związanych z załadunkiem, doładunkiem, przeładunkiem i rozładunkiem towaru (w tym także w czasie oczekiwania na rozpoczęcie tych czynności)
- b) konieczności załatwienia formalności finansowych i celnych związanych z realizacją transportu (w tym oczekiwania na odprawę celną)
- c) koniecznego postoju na parkingach przy przejściach granicznych, terminalach granicznych
- d) konieczności wezwania pomocy po awarii pojazdu lub wypadku drogowym
- e) konieczności załatwienia potrzeb fizjologicznych
- f) zachorowania lub zasłabnięcia kierowcy
- g) z przepisów prawa (m. in. o czasie pracy kierowcy, o czasie jazdy, o zakazie poruszania się pojazdów ciężarowych w określonym czasie).
Oczywiście, to co powinno znaleźć się w umowie ubezpieczenia OC przewoźnika, jest naszym chcieć i zakłady ubezpieczeń rzadko godzą się na taki zakres i bezpieczne dla nas klauzule.
Musimy jednak dążyć do tego, aby posiadane przez nas ubezpieczenie chroniło nas w jak największym stopniu. Jeżeli ma to być kosztem składki, należy to poważnie rozważyć – koszt jaki możemy ponieść oszczędzając lub nie dbając o zakres ubezpieczenia, po powstaniu szkody może być znacznie większy.
Jerzy Różyk
CDS Kancelaria Brokerska
www.cds-odszkodowania.pl
